در سالهای اخیر متاسفانه همه ما شاهد تخریب محیط زیست توسط انسان‌ها هستیم، اما نکته مهم آن است که بسیاری از ما پیامدهای این اتفاق را نمی‌دانیم. همانطور که می‌دانید در قرن حاضر توجهات به محیط زیست دو چندان شده است و همه کشورهای جهان به این فکر افتاده‌اند تا جدی‌تر به موضوع محیط زیست توجه کنند و تمام انرژی و توان خود را به کار بگیرند تا کمتر آن را آلوده کنند و بیشتر از گذشته از آن محافظت کنند. صنعت ساختمان یکی از حوزه‌هایی است که می‌تواند در این زمینه نقش مهم و به‌سزایی را بازی کند. حال ممکن است بپرسید چگونه؟ برای دریافت پاسخ این سوال با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید تا ۱۲ نکته مهم که ساختمان را دوستدار محیط زیست می‌کند را برای شما بازگو کنیم.
چنانچه پیش‌تر گفتیم انسان در حال نابودی کره زمین است و فعالیت‌های ما انسان‌ها باعث پیدایش پدیده‌هایی مانند گرمایش زمین شده است. به همین دلیل ساخت سازه‌های دوستدار محیط زیست و پایدار اهمیت بالایی پیدا کرده است. در همین راستا در حوزه معماری و ساختمان، مباحثی مانند معماری ارگانیگ و ساختمان سبز بیش از پیش قوت گرفته است تا جایی که امروزه بسیاری از سازه‌ها در سراسر جهان به صورت سبز طراحی و اجرا می‌شوند تا تهدیدی برای کره زمین نباشند.
۱۲ نکته که باعث می‌شود ساختمان دوستدار محیط زیست شود
در ادامه قصد داریم ۱۲ نکته‌ای را بیان کنیم که با رعایت این نکات می‌توانیم خانه‌هایی داشته باشیم که کمتر به محیط زیست آسیب می‌زنند و بیشتر با آن سازگار هستند. این نکات عبارتند از:
۱. انتخاب محل صحیح
اگر ما قصد داریم یک خانه سازگار با محیط زیست طراحی و اجرا کنیم باید محل مناسبی را برای پروژه در نظر بگیریم. محل مناسب برای ساخت و ساز و موقعیت یابی و جهت گیری درست خانه می‌تواند باعث کاهش مصرف انرژی شود. شاید بپرسید چگونه؟ فرض کنید شما موقعیت پروژه را به شکلی انتخاب کنید که حداکثر استفاده را از نور در طول شبانه روز داشته باشد، بدین شکل شما نیاز کمتری به روشن کردن چراغ پیدا می‌کنید و بیشتر اوقات روز از نور طبیعی بهره می‌برید. شما بدین طریق باعث می‌شوید میزان بالایی انرژی صرفه جویی شود.
در انتخاب محل مناسب باید فاکتورهای جغرافیایی، فاکتورهای محلی و طراحی معماری در نظر گرفته شود. به طور مثال باید به جد دقت کنیم که برای بهره برداری حداکثری از انرژی خورشید، ساختمان باید در چه جهت و موقعیت مکانی ساخته شود. مورد دیگری که باید در نظر داشته باشیم جهت اتاق‌ها، جهت و تعداد پنجره‌ها است. ما باید طوری طراحی کنیم که حداکثر استفاده از نور خورشید را در خانه داشته باشیم.
۲. طراحی صحیح ساختمان
در ساختمان‌های سبز و پایدار، ساختمان‌ها می‌توانند بر اساس شرایط آب و هوایی به اشکال مختلف طراحی شوند. مثلا اگر طرح کلی ساختمان بنا است گرد باشد، این ساختمان برای مناطقی که باد می وزد و مستعد طوفان و گردباد است، مناسب ترین گزینه است.
همچنین توصیه می‌شود اندازه کلی ساختمان، اندازه هر کدام از اتاق‌ها و سایز پنجره‌ها متناسب با اصول محیط زیستی آن منطقه انجام شود.
به طور کلی کوچک تر بودن پنجره‌ها در خانه‌ها بیشتر توصیه می‌شود چرا که باعث می‌شود انرژی کمتر مصرف شده و کمتر هم به هدر برود. ضمنا نصب پنجره‌های دو جداره یا سه جداره در خانه‌های امروزی از مهم ترین واجبات است. موضوع مهم دیگری که باید در نظر بگیریم این است که اگر قصد داریم پنجره‌های بزرگ استفاده کنیم باید حتما شیشه‌های این پنجره‌ها چند جداره باشند تا کمترین اتلاف انرژی را داشته باشیم. عایق بندی دیوارها نیز از مهم ترین کارهاست که باعث هدر رفت کمتر انرژی و در نهایت مصرف کمتر انرژی می‌شود.
۳. پایدار بودن مصالح ساختمانی
امروزه برای اینکه اثر کربن به حداقل برسد، معمولا معماران و فعالان حوزه ساختمان به دنبال استفاده از مصالح پایدار و بومی هستند. حال ممکن است بپرسید این مصالح دقیقا چه مصالحی هستند؟
مصالحی که باید در ساخت ساختمان‌های دوست دار محیط زیست استفاده شوند می‌بایست طبیعی، پایدار، قابل بازیافت و تا حد امکان از منابع محلی تهیه شوند.
به عبارت دیگر:
- توصیه می‌شود مصالح ساختمانی از یک منبع پایدار یا منابعی که تجدید پذیر هستند تهیه شوند، مثلا چوب و الوار.
- توصیه می‌شود از مصالحی استفاده شود که در تولیدشان انرژی زیادی به کار گرفته نشده باشد تا بدین وسیله محیط زیست کمتر آلوده شده باشد.
- توصیه می‌شود از مواد و مصالح محلی استفاده شود تا هزینه‌های حمل و نقل کاهش پیدا کرده و دی اکسید کربن کمتر منتشر شود.
- توصیه می‌شود تا حد امکان از مواد بازیافتی دوباره استفاده شود. مثلا کفپوش‌های چوبی، کاشی‌ها، ستون‌ها و آجرها
۴. عایق بندی حتما انجام شود
عایق بندی از نکات مهم در ساختمان‌های سبز و پایدار است. در ساختمان‌های سازگار با محیط زیست مهم ترین نکته این است که انرژی تا حد ممکن هدر نرود. فضاهایی که معمولا انرژی از این نقاط به هدر می‌رود عموما درب‌ها، دیوارها و پنجره‌ها هستند. این نقاط باید به درستی عایق بندی شوند تا در مصرف انرژی بیشترین صرفه جویی انجام شود. به طور مثال می‌توان برای عایق بندی از پشم گوسفند، چوب پنبه، پنبه، پلاستیک‌های بازیافت شده و موراد این چنینی استفاده کرد. این متریال‌ها عموما تجدیدپذیر، غیر سمی و قابل تجزیه هستند.
برای عایق بندی دیوارهای ساختمان می‌توان از بیوکامپوزیت‌ها و مواد بازیافتی دیگر نیز استفاده کرد. این مواد علاوه بر اینکه ساختمان را از لحاظ حرارتی عایق می‌کنند، عایق‌های صوتی مناسبی نیز هستند. راهکار دیگری که در این زمینه می‌توان از آن بهره برد گرین وال یا دیوار سبز است. دیوارهای سبز علاوه بر اینکه باعث سبزتر شدن ساختمان می‌شوند، عایق‌های مناسبی نیز به شمار می روند.
۵. صرفه جویی آب اهمیت بالایی دارد
یکی از مهم ترین اصول خانه‌های سازگار با محیط زیست، صرفه جویی در مصرف آب است. نصب سیستم‌هایی که آب باران را جمع آوری نموده و برای آبیاری گیاهان و شستشو مورد استفاده قرار می‌گیرند یکی از مهم ترین تمهیداتی است که می‌توان برای حفاظت از آب اندیشید. سیستم جمع آوری آب باران نیز می‌تواند میزان زیادی آب را از پشت بام و دیگر مسیرها جمع آوری کند و میزان تقاضای آب برای کارهای متفرقه را کاهش دهد.
یکی دیگر از راهکارهایی که در این زمینه کاربرد دارد، نصب شیرها و سر دوش‌های خودکار است. نصب فلاش تانک‌هایی که آب کمتری مصرف می‌کنند و ماشین لباسشویی‌های اتوماتیک هم از دیگر راهکارهای کاربردی در زمینه کاهش مصرف آب هستند.
۶. انتخاب سقف مناسب مهم است
سقف ساختمان‌هایی که پایدار و دوستدار محیط زیست هستند، اهمیت بالایی دارد. انواع سقف‌هایی که در ساختمان‌های پایدار مورد استفاده قرار می‌گیرند به شرح زیر است:
- سقف‌های سبز یا زنده انتخاب‌های خوبی هستند. دلیل اینکه این سقف‌ها مناسب هستند این است که عایق‌های خوبی هستند و به دلیل رشد و پرورش گیاهان باعث پاکیزه شدن هوا و سرزندگی محیط می‌شوند.
- سقف‌های چوبی زونا یا سقف‌های تخته‌ای که بسیار با محیط زیست سازگارند اما قیمت بالایی دارند.
- استفاده از مواد بازیافتی در ساخت سقف‌ها مثل پلاستیک‌های بازیافت شده که باعث کاهش تولید زباله می‌شوند و هزینه کمتری هم دارند.
۷. اهمیت استفاده از منابع تجدید پذیر
در خانه‌های سازگار با محیط زیست، باید تمام سعی بر این باشد که کاربرد انرژی‌های فسیلی به حداقل ممکن برسد و منابع تجدید پذیری مانند انرژی خورشیدی جای این انرژی‌ها را بگیرند. پنل‌های خورشیدی که عموما در پشت بام‌ها نصب می‌شوند از جمله مهم ترین راهکارها در این زمینه هستند.
۸. استفاده از انرژی الکتریکی سازگار با محیط زیست
از اقدامات دیگری که می‌توان در راستای بهینه سازی مصرف انرژی انجام داد، استفاده از لامپ‌های سازگار با محیط زیست، خرید لوازم برقی کم مصرف و وصل نمودن وسایل سرمایشی و گرمایشی به ترموستات است. لامپ‌های ال ای دی یکی از بهترین انتخاب‌ها در راستای حفظ محیط زیست هستند چرا که برق بسیار بسیار کمتری مصرف می‌کنند و بدین طریق می‌توان مصرف انرژی یک ساختمان را به میزان قابل توجهی کاهش داد.
۹. هوشمندسازی اهمیت بالایی دارد
یکی از مهم ترین راهها برای کاهش مصرف انرژی ساختمان‌ها و در راستای آن حفاظت بیشتر از محیط زیست، هوشمندسازی ساختمان‌ها است. با هوشمند کردن ساختمان‌ها می‌توان به میزان شگفت انگیزی در مصرف انرژی صرفه جویی کرد. البته باید این موضوع را هم در نظر داشت که هوشمندسازی هزینه بالایی دارد اما این هزینه در واقع برای حفاظت از محیط زیست و آسان‌تر شدن زندگی افراد صورت می‌گیرد که قطعا ارزشش را دارد.
۱۰. به کارگیری معماری ارگانیک
رویکردی در طراحی معماری وجود دارد که به معماری ارگانیک معروف است. این نوع از معماری بین ساختمان و محیط اطراف آن پیوند برقرار می‌کند. تفکر اصلی در رابطه با این نوع از معماری این است که همه افراد جزئی از طبیعت هستند و باید جزئی از آن باقی بمانند به طوری که به آن آسیب نزنند. بنیانگذار معماری ارگانیک، فرانک لوید رایت است.
از اصول مهم معماری ارگانیک این است که ساختمان موظف است از طبیعت الهام بگیرد، از مواد و مصالح طبیعی در ساخت آن استفاده شود و در طراحی آن باید از هرگونه کپی برداری اجتناب کرد.
۱۱. دکوراسیون باید با محیط زیست سازگار باشد
یک ساختمان پایدار و سبز باید طوری طراحی شود که از لحاظ طراحی داخلی و دکوراسیون هم با محیط زیست سازگار باشد. از جمله ایده‌هایی که می‌توان در این زمینه مد نظر داشت باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- استفاده از مواد قابل بازیافت و دور ریخته شده در ساخت دکوراسیون
- پرورش درختان برای استفاده از چوب آنها به صورت کنترل شده و زیر نظر سازمان‌های محیط زیستی
- استفاده از گیاه بامبو در وسایل به جای چوب درختان
- استفاده از وسایل و مبلمان با دوام و سبز
- استفاده از وسایل کاربردی
۱۲. لزوم استفاده از وسایل کم مصرف
توصیه می‌شود همه وسایل برقی و الکترونیکی که در ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند، همگی کم مصرف باشند. در زمان خرید این دسته وسایل حتما باید به برچسب انرژی روی محصولات دقت کرد. استفاده از وسایل برقی کم مصرف از مهم ترین اصول ساختمان‌های پایدار است.
۱۲ نکته مهم که ساختمان را دوستدار محیط زیست می‌کند